DIAGNOZA

Diagnoza psychologiczna ma na celu opis właściwości psychicznych pacjenta i mechanizmów jego działania. W badaniu poszukuje się nieprawidłowych mechanizmów funkcjonowania i radzenia sobie, które prowadzą do zaburzenia. Takie badanie przeprowadzane jest zwykle na zlecenie lekarza psychiatry w toku diagnozy zaburzeń psychiatrycznych lub na wstępie psychoterapii, chociaż do psychologa może się zgłosić w zasadzie każdy zainteresowany na własne życzenie. Diagnoza powstaje w oparciu o wywiad, obserwację i często testy psychologiczne.
Testy psychologiczne to narzędzia badawcze, za pomocą których można ocenić stopień nasilenia wybranych cech, istnienie zaburzeń, predyspozycji itp. Są to narzędzia znormalizowane, czyli posiadające wyłonione w toku badań normy dla danej populacji, obiektywne i wystandaryzowane. Informacje płynące z testów psychologicznych są zasadniczym wsparciem dla diagnozy psychologicznej i monitoringu przebiegu terapii.

Specyficzną formą diagnozy psychologicznej jest diagnoza neuropsychologiczna, która ma na celu określenie związku zgłaszanych przez pacjenta objawów ze zmianami w obrębie mózgu i układu nerwowego. W toku takiego badania psycholog może stwierdzić np. czy osłabienie pamięci zgłaszane przez pacjenta wynika ze zmian organicznych (fizycznych zmian w mózgu) czy jest wynikiem np. dużego stresu. Ocenie neuropsychologicznej poddawani są również pacjenci po udarach, wypadkach i urazach głowy. Wtedy celem diagnozy jest ocena funkcji psychicznych takich jak pamięć, uwaga, funkcje wykonawcze czy myślenie i ewentualnie dobór odpowiednich technik rehabilitacji. Diagnoza neuropsychologiczna jest szeroko wykorzystywana w geriatrii, jako narzędzie różnicujące otępienia i choroby neurodegeneracyjne. Powszechnie wiadomo, że przewlekły stres czy zaburzenia nastroju osłabiają funkcjonowanie poznawcze, dlatego bada się także osoby zgłaszające zaburzenia psychiatryczne. W końcu wiele chorób somatycznych odbija się na funkcjonowaniu mózgu – choroby metaboliczne, choroby kardiologiczne, astma czy leczenie onkologiczne często osłabiają sprawność poznawczą. Tacy pacjenci poddani ocenie neuropsychologicznej mają szansę na prawidłową rehabilitację i korektę deficytów.